Piše: Milan Jovanović
FOTO: AP/ Risto Božović
Ustoličenje mitropolita crnogorsko-primorskog Srpske pravoslavne crkve (SPC), Joanikija Mićovića na Cetinju, koje se dogodilo 5. septembra nakon kratke liturgije i nereda u crnogorskoj Prijestonici, zaslužilo je veliku pažnju kako crnogorskih, tako i bosanskohercegovačkih medija.
Analiza pisanja medija u Bosni i Hercegovini pokazala je polarizaciju po entitetskoj liniji, ali i unutar političko-ideološkog vrijednosnog spektra ljevica-desnica.
Generlani zaključak je da su mediji sa sjedištem u Federaciji BiH podržavali Crnogorce na Cetinju u njihovoj namjeri da se ustoličenje ne dozvoli, dok su mediji iz Republike Srpske nastojali da okrive Demokratsku partiju socijalista i predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića za organizovanje protesta, ali i i ustaknu istorijsko pravo da se mitropolit crnogorsko-primorski ustoliči na Cetinju, uprkos negodovanju velikog broja građana.
Na medijima sa sjedištem u FBiH poput Al Jazeeri ,Vijesti , Face , Avaz i Tulaznski objavljivali tekstovi i kolumne, koji proces ustoličenja karakterišu kao „klerikalni desant na Cetinje iza kojeg stoji Srbija kao remetilački faktor u regionu.“
U tom kontekstu idikativna je i kolumna Tomislava Markovića, objavljena na Al Jazeeri 04. septembra, u kojoj se navodi sljedeće:
“Lako je SPC da demonstrira silu kad iza nje stoji režim Aleksandra Vučića sa svim svojim resursima, uključujući i medijsko-propagandne. I ne samo režim, već se gotovo čitava javnost homogenizovala, nalazeći u cipelarenju male Crne Gore odušak za sve svoje frustracije, poraze i nevolje.”
S druge strane, mediji iz Republike Srpske, su izvještavali o nemirima i sukobima demonstranata sa policijom uz narativ da iza svega stoji DPS i predsjednik Crne Gore Milo Đukanović, davajući prostora akterima koji takve indicije zagovaraju. U tekstu na RTRS pod naslovom Raković: Zabraniti DPS zbog terorizma! prenosi se izjava istoričara Aleksandra Rakovića da bi DPS trebalo zabraniti zbog pokušaja državnog udara i sprovođenja terorističkih aktivnosti uoči i tokom ustoličenja.
Jedna od najaktuelnijih tema toga dana bilo je pitanje pilota Aviohelikopterske jedinice MUP-a Crne Gore, koji su odbili da se stave na raspolaganje Upravi policije i odvezu do Cetinjskog manastira mitropolita Joanikija i patrijarha Porfirija.
Dok su s jedne strane mediji iz Federacije BiH, poput N1, Vijesti, Tuzlanski i Klix pisali o pokretanu disciplinskog postupka protiv dva pilota, na osnovu izjave za crnogorske medije direktora Direktorata za vanredne situacije u MUP-Crne Gore Miodraga Bešovića, medij iz Republike Srpske, poput RTRS su izvjestili da su piloti već smijenjeni, iako to u datom trenutku nije bila zvanična niti potvrđena informacija, pozivajući se na crnogorski portal Borba i to na sljedeći način:
“Miodrag Bešović iz Demokratskog fronta, načelnik Uprave za vanredne situacije MUP -a Crne Gore, smijenio je dva pilota koji su odbili da prevezu patrijarha Porfirija i mitropolita Joanikija na ustoličenje na Cetinju, saznaje Borba."
Mediji se nisu samo mimolazili u izvještavanju tokom petog septembra, već i sjutra, 6. septembra, kada su pravljeni osvrti na prethodni dan. Tako su RTRS, Nezavisne i Glas Srpske objavili identičan članak u kojem je bilo riječi o polupraznim kafićima nakon okupacije komita, koji su prema njihovim saznanjima došli na Cetinje uglavnom iz drugih gradova. U pomenutom članku, originalno objavljenom na B92 6. septembra, navodi se:
„Ulicama šetaju ruski turisti, koji su došli da posjete Cetinjski manastir, dok lokalno stanovništvo sjedi u kafićima, koji su danas poluprazni, za razliku od prethodnih dana kada su ih okupirale komite. Kako su novinarima rekli ljudi iz glavnog grada Crne Gore, oni koji su prethodnih dana stvarali haos zbog ustoličenja mitropolita Joanikija dolazili su uglavnom iz drugih gradova.“
S druge strane Al Jazeera takođe pravi osvrt na 5. septembar, i to na osnovu izvještavanja crnogorskih medija koji su se protivili namjerama SPC i ustoličenju na Cetinju, stavljajući fokus na velikom broju uhapšenih i povrijeđenih građana i prekomjernu upotrebu sile od strane policije, usljed „vojno-policijskog desanta nakon dvodnevne opsade crnogorske prijestolnice.”
Osim crnogorskog društva, događaj na Cetinju očigledno je podijelio i bosanskohercegovačke medije po entitetskoj liniji, što se odrazilo i na njihovo disonantno izvještavanje o proteklim burnim događajima u crnogorskoj Prijestonici. Dok su jedni davali mnogo više prostora demonstrantima i njihovim zahtjevima, mediji iz drugog entiteta su nedvosmisleno uvažavali SPC i pozivali se na dugu praksu ustoličavanja mitropolita crnogorsko-primorskog na Cetinju.